چهل‌سالگی انقلاب و فاصله‌اش با جمهوری اسلامی ایده‌آل
محمداحمدزاده
«وضع حکومت اسلام همچون وضعی است که اداره‌اش برای رفاه مردم است. نظام‌اش برای رفاه مردم است، رییس‌جمهور و نخست‌وزیرش برای رفاه مردم است و محیط یک محیط محبت است. اگر ما موفق بشویم به اینکه اسلام را به آن معنایی که بوده است محقق کنیم ... من امیدوارم که چنین حکومتی تحقق پیدا کند. فقط آرزو نباشد، واقعیت باشد.» امام‌خمینی(ره) تیرماه 58
«در منطق اسلام پیشرفت بدون عدالت پیشرفت واقعی نیست. گرچه نسبت به قبل پیشرفت کرده‌ایم اما اگر با شرایط ایده‌آل اسلام مقایسه شود عدالت موجود تا «نقطه مطلوب» فاصله زیادی دارد.» رهبر معظم انقلاب مهرماه 91
جملاتی را که خواندید آرزوهایی برای تحقق یک جامعه ایده‌آل از زبان کسانی است که کاروان 40 ساله انقلاب را رهبری کرده اما در عین حال از عدم تحقق شرایط مطلوب و توقعات مردم گله‌مند هستند. هم‌نشینان قطار انقلاب در ایستگاه چهل‌سالگی تا چه حد به بلوغ مطلوب در زمینه‌های متعدد رسیده‌اند؟ آنچه مشخص و مسجل است جمهوری اسلامی در حرکت رو به جلوی خود هنوز با ایده‌آل‌ها و توقعات مطلوب نخبگان فاصله زیادی دارد. حال سؤالی که پیش می‌آید این است که برای رسیدن به این آرزو یا نقطه مطلوب یا همان جمهوری اسلامی ایده‌آل یا به قول زنده‌یاد سلمان هراتی «جمهوری گلِ محمدی» چه موانعی بر سر راه وجود دارد؟ مهم‌ترین شاخصه این سرمایه اجتماعی وجود امنیت، عدالت، آسایش و امید به آینده است. باید بدانیم پس از گذشت چهل سال از انقلاب راه زیادی برای دولتمردان ما وجود دارد تا خود را به نقطه ایده‌آل و مطلوب نزدیک کنند. پس بهتر است با هم تعارف نداشته باشیم و بدون رودربایستی به برخی از موانع و آفت‌های موجود بر سر راه تحقق این ایده‌آل‌ها بپردازیم.
به زعم نگارنده یکی از آفت‌های جدی پیش‌روی قطار انقلاب بی‌برنامگی یا برنامه‌های غلط برای حرکت به سوی آینده است. حسن نراقی نویسنده کتاب جامعه‌شناسی خودمانی به خوبی این موضوع را نقد کرده است؛ اینکه ابتدا سد را می‌سازیم و بعد تشخیص می دهیم که گسل بستر آن جوان است و جانمایی خوبی صورت نگرفته است. و یا کارخانه‌ای را با هزینه‌ی هنگفت راه‌اندازی می‌کنیم و گروه بعد که سرکار می‌آیند، از ضررهای زیست‌محیطی آن پرده برمی‌دارند. این بی‌برنامه‌گی‌ها و دوباره‌کاری‌ها یکی از آفات اصلی کند کردن سرعت قطار انقلاب و پیشرفت مردم است. آفت بعدی احساس «بی‌عدالتی» در ذهن مردم است که این حس از وجود خود بی‌عدالتی مخرب‌تر و ویرانگرتر است. کشف هر روزه یک سلطان و محاکمه آن‌ها در شان جمهوری اسلامی نیست. اینکه مثلا به آقازاده‌ای می‌گویند چرا تخلف ساختمانی داری؟ می‌گوید خلاف کرده‌ام و شش میلیارد تومان جریمه‌اش را می‌پردازم یا مدیر 70 ساله‌ای که از حقوق چند صد میلیونی خود و معاونانش پرده برمی‌دارد و آن را حق خود می‌داند. یا پیرمرد دیگری از گفته‌های دوستش دفاع کرده و لکسوس‌سواری خویش را در حد قشر متوسط جامعه می‌داند. توقعات مردم از این درخت تنومند بیشتر از یک نهال نوپاست. باید ضمن احترام به توقعات و ایده‌آل‌های مردم همگی در جهت رسیدن به هدف قدم‌های موثری برداریم. مطمئنا توقعات مردمی که برای انقلاب از خون فرزندان خود گذشتند چندان دور از دسترس نیست. توجه به معشیت مردم باید مهم‌ترین دغدغه مسئولان و مدیران اجرایی باشد. گرچه هدف مردم در به ثمر نشستن انقلاب 57 بسیار بالا و رفیع است اما وجود تورم دو رقمی و کوچک‌شدن روز‌به‌روز سفره‌ها و پایین آمدن قدرت خرید قشر ضعیف جامعه در شان مردم ما نیست. انداختن تمام تقصیرها به گردن تحریم‌ها نیز بهانه‌ای نخ‌نما‌ست. مطمئنا با برنامه‌ریزی صحیح و کوشش‌های مجاهدانه و جلب اعتماد عمومی و حمایت از مردم به تبع آن افزایش سرمایه‌های اجتماعی می‌توان بر بسیاری از مشکلات فائق آمد و قطار چهل ساله انقلاب را به ایستگاه ایده‌آل و مطلوب رهنمون کرد.