گفت‌و‌گوی پاسارگاد با «فرهاد افصحی»
شهردار منطقه دو
جریمه، مجوزی برای تخلفات بعدی
- درجامعه فرهنگی جا افتاده است که به یک سری از متخلفان جایزه می‌دهیم و با این کار، کسانی هم که اهل خلاف نیستند مشتاق و تشویق می‌شوند تا به سمت خلاف بروند
- در گذشته واحد پلیس ساختمان تبعیدگاه و تا حدودی جنبه تنبیهی داشت
- سارا پورمختار
مصوبه اخیر شورای شهر که «پرداخت جریمه را جایگزین حکم تخریب سازه‌های غیرقانونی کرده است» حرف و حدیث‌های زیادی را به همراه داشته است. تخلفاتی که هم مالکان در آن دخیل‌اند که قانون را زیر پا گذاشته‌اند و هم شهرداری که جلوی این تخلفات را نگرفته است. طبق قوانین جلوگیری از هرگونه ساخت‌وساز غیرمجاز در محدوده شهرها به عهده شهرداری‌هاست. ظاهرا پلیس ساختمانی این ساختمان‌های غیرقانونی و خلاف ضوابط را نادیده گرفته است.
از بین تمام مسوولان و مدیران شهرداری و پلیس ساختمانی تنها فرهاد افصحی شهردار منطقه دو حاضر به گفت‌و‌گو می‌شود آن هم محتاطانه و محافظه‌کارانه.
- نظرتان راجع به مصوبه اخیر شورای شهر مبنی بر اینکه حکم تخریب ساختوسازهای خارج از ضوابط و غیرقانونی که کمیسیون ماده 100 رای به تخریب آنها داده با دریافت جریمه جایگزین شود، چیست؟
مصوبه اخیر شورای شهر برای ساختمان‌هایی که در کمیسیون ماده 100 حکم به قلع و جمع‌آوری آنها گرفته شده، نیست. در سال 90 نامه‌ای از وزارت مسکن و شهرسازی آمد مبنی بر اینکه جرایمی که کمیسیون‌های ماده 100 برای ساختوسازهای غیرمجاز صادر می‌کند به نوعی تداخل در وظایف کمیسیون ماده 5 دارد و درخواست شد تا از جریمه ساختوسازهای خلاف ضوابط جلوگیری شود. بعد از آن پرونده‌ها به کمیسیون ماده 5 رفتند تا چنانچه این کمیسیون از لحاظ طرح تفصیلی اضافه تراکم یا نوع کاربری را تایید کند به استناد آن درکمیسیون ماده 100 جریمه شوند، کمیسیون ماده 5 زیر بار این قضیه نرفت و گفت من روی پرونده‌هایی رای می‌دهم که در آنها تخلف انجام نگرفته باشد در غیر این صورت بر کار متخلفان صحه می‌گذارم به همین دلیل یک سری از پرونده‌ها بلاتکلیف ماندند. البته این بحث درباره تخلفات چند طبقه مازاد بر طرح نبود.
- اما این مصوبه شامل همه سازه‌هایی می‌شود که در کمیسیون رای تخریب آنها صادر شده است.
طبق مشورتی که با بنده شد چنین چیزی مطرح نشد و فقط بحث تخلفات جزیی بود، من مخالف این موضوعم که طرف چند طبقه مازاد خلاف ضوابط بسازد. باید هم شهرداری و هم شهروندان جلوی این قضیه ایستادگی کنند.
- دلیل مخالفت‌تان چیست؟
چون مجوزی است برای تخلفات بعدی. وقتی برای بخشیدن تخلفات زمان تعیین می‌کنیم که کسانی که تا این تاریخ، کمیسیون رای تخریب برای آنها صادر کرده این یعنی 5 سال دیگر هم این مصوبه تکرار می‌شود پس مالکان تشویق می‌شوند به ساختوسازهای غیرقانونی چرا که اطمینان پیدا می‌کنند ساختمان‌شان تخریب نمی‌شود.
- نقش پلیس ساختمان در این قضایا بسیار کمرنگ است و می‌توان گفت که وظیفه خود را به درستی انجام نداده است.
اهمیت پلیس ساختمان برای مدیران هیچ وقت بالا نبوده و تقریبا هیچ یک از مدیران شهرداری به پلیس ساختمان به چشم یک واحد مهم و با ارزش نگاه نکردند. ما نیروهای بسیار زحمت‌کشی در این واحد داریم ولی عموما نیروهای متخصصی نیستند. برای ترمیم جایگاه پلیس ساختمان باید نیروهای متخصص هم داشت برای مثال باید یک نفر مهندس عمران باشد که پروانه‌ها و نقشه‌ها را چک کند که ندارند. بدترین امکانات را به پلیس ساختمان داده‌اند؛ قبلا با چهارتا ماشین فرسوده کار می‌کردند الان با یکی یا دوتا. سال‌ها دیدگاه این بود که واحد پلیس ساختمان یک تبعیدگاه است و تا حدودی جنبه تنبیهی داشت، چون پلیس ساختمان کار خیلی سختی است و علاوه بر سرما و گرما و شیفت‌های شبانه، درگیری با مردم و پاسخگویی چندین جا را هم دارید و همه طلبکارند.
- هنوز هم این دیدگاه وجود ارد؟
کم‌کم پلیس ساختمان شخصیت واقعی‌اش را پیدا کرده و در بهترین حالت دوران تشکیل این واحد است.
- این قسمت را قبول دارم که گفتید به پلیس ساختمان توجه نشده یا امکانات و نیروی متخصص ندارد. ولی همان نیروی غیر‌متخصص آیا تخلفاتی واضح و عینی مثلا ساخت 2 طبقه غیرمجاز را ندیده است؟
مطمئنا دیده است. در کنار بقیه مدیرهای شهری، شهرداری هم مقصر است ولی سئوال اینجاست کسانی که اقدام به ساختوسازهای غیرقانونی آن هم به صورت انبوه‌سازی می‌کنند، آیا بار اول‌شان است که دارند ساخت‌وساز می‌کنند؟ کدام یک از این انبوه‌سازان قبلا یک طبقه مازاد ساخته و جریمه شده که الان می‌خواهد 5 طبقه مازاد بسازد؟ چرا فقط شهرداری؟ بله شهرداری هم مقصر است اما بقیه چی؟
- درست است همه مالکان متخلف هم به اندازه شهرداری دراین قضیه مقصر هستند.
یک زمان یک خانه همکف می‌سازید که نهایت تخلف‌تان 20 متر آن هم یک انباری است ولی وقتی تخلف شما در حد 400 متر است این دیگر زیاده‌خواهی است. وقتی شما قانون را می‌دانید چطور اینقدر خلاف ساختید؟ من به شخصه به عنوان کارمند چنین جراتی ندارم، شاید قولی بهشان داده باشند شاید هم نه. شاید یک ریسکی را پذیرفته باشند اما با این طرحی که رفته شورا قرار نیست کسی که 4 تا 5 طبقه خلاف ساخته مشکلش حل شود.
- اتفاقا همین موضوع درشورا مطرح شد و قرار است مشکل همه ساختمان‌هایی که کمیسیون رای به تخریب آنها داده حل شود.
این را من خبر ندارم روز اولی که این قضیه را به عنوان مشورت عنوان کردند به دنبال راهی برای حل مشکل کسانی که تخلفات جزیی بودند که کمیسیون ماده 100 قادر به جریمه کردنشان نیست، صحبت درهمین حد بود و نه بیشتر.
- در شورا حتی مثال ساختمان معروف خیابان 15 خرداد هم زده شد.
به صورت کلی در جامعه ما فرهنگی جا افتاده است که به یک سری از متخلفین جایزه می‌دهیم مثلا اینکه شهرداری اعلام می‌کند کسانی که عوارض معوقه دارند اگر در سه‌ماهه آخر سال مراجعه و پرداخت کنند شامل تخفیف می‌شوند، در حالی که طبق قانون ارزش افزوده، افراد دارای عوارض معوقه باید جریمه بپردازند. اگر قرار باشد به متخلفان جایزه داده شود، به تخلفات دامن می‌زنیم و کسانی هم که اهل خلاف نیستند مشتاق و تشویق می‌شوند تا به سمت خلاف بروند که این چیز خوبی نیست و امنیت روانی جامعه را به هم می‌ریزد.
- یکی از دلایلی که شهرداری نمی‌خواهد تخریب انجام دهد این است که می‌گویند تخریب تبعات اجتماعی دارد ؟
تخریب چه تبعات اجتماعی دارد؟ تخریب بحث فردی است و باید خانه یک نفر تخریب شود، قرار نیست نصف شهر تخریب شود که تبعات اجتماعی داشته باشد! واقعا نمی‌دانم چرا چنین حرفی زده شده جای تعجب دارد چرا که جرایم اگر منطقی باشند بازدارنده هستند.
- یک گمانه‌ای وجود دارد که شهرداری به این ساختوسازهای غیرقانونی به چشم یک منبع درآمدی نگاه می‌کند.
این یک واقعیت است که شهرداری اوضاع مالی بسامانی ندارد اما واقعیت امر این است که نرخ محاسبه جرایم به گونه‌ای است که مبلغ حاصل از آن برای شهرداری مبلغ قابل توجهی نیست. اینکه مثلا بتوان 5 میلیارد تومان از این راه دریافت کنیم و پول در بیاوریم اصلا اینجور نیست.
- در کمیسیون ماده 100 نرخ جرایم برای هر متر مربع چند تومان محاسبه می‌شود؟
طبق آخرین نرخ جرایم در کمیسیون ماده 100 به ازای هر مترمربع ساخت‌وساز خارج از ضوابط در زیرزمین و طبقه اول 40 هزار تومان در طبقه دوم و سوم 45 هزار تومان و طبقه سوم به بالا 50 هزار تومان است که با حداکثر ضریب 3 برابر محاسبه می‌شود، پس با گرفتن این جرایم گره‌ای ازکار شهراری باز نمی‌شود.
- این نرخ‌ها بیشتر به نفع متخلفان است و بقیه را هم به ساختوسازهای خارج از ضوابط تشویق می‌کند.
همیشه تخلف اگر حداکثر هم گرفته شود برای مالک به صرفه است. برای مثال جریمه یک آپارتمان که بدون پروانه ساخته شده باشد 50 میلیون تومان می‌شود.
- آیا وجود تبانی بین پلیس ساختمانی و مجموعه شهرداری با متخلفان را قبول دارید؟
احتمال همه چیز در همه جا وجود دارد. به هرحال انسان به واسطه چندوجهی بودنش میل به فساد هم دارد ولی در این قضیه و در رابطه با این ساخت‌وسازها و این که پولی رد و بدل شده باشد، بعید می‌دانم. بعد از ورود سازمان بازرسی به شهرداری کسانی که وسوسه می‌شدند و قرار بود جایی بلغزند حواس‌شان را جمع کردند.