گفت‌وگو با رییس اداره تعزیرات حکومتی سیرجان
به محتکران شدیدا اخطار می‌دهم
تا پایان بهمن، حدود ۲ هزار پرونده وارده به تعزیرات داشتیم
مجموع محکومیت‌های مالی امسال بالای ۹۰ میلیارد ریال است
ناصر صبحی
هرگاه صحبت از گرانی و احتکار می‌شود، مردم بلافاصله یاد اداره تعزیرات به عنوان مرجع رسیدگی به این امور می‌افتند. اداره‌ای که با هدف برخورد با متخلفان عرضه خدمات، کالا، بهداشت، دارو و درمان و رسیدگی به موارد قاچاق کالاهای غیرممنوعه تشکیل شده است.
گرانی و نبود ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده تا گران شدن ناگهانی قیمت سیر و زنجبیل باعث شد تا به سراغ رییس اداره تعزیرات برویم. طی مصاحبه متوجه می‌شویم که بازرسی مغازه‌ها برای گرانفروشی خارج از وظایف تعزیرات است و در اصل وظیفه این اداره، رسیدگی به شکایت شکات خصوصی و یا گزارش‌های رسیده از مراجعی چون اداره صنعت، معدن و تجارت و اصناف است. احمد خبری، اصالتا اهل شهربابک است. 21 سال قاضی تعزیرات حکومتی شهربابک بوده. او 10 سال پیش به عنوان قاضی تعزیرات حکومتی سیرجان انتخاب شد و در این مدت، با حفظ سمت، همچنان منصب قاضی تعزیرات حکومتی شهربابک را نیز بر عهده داشت. با او ظهر شنبه و در محل کارش به گفت‌وگو می‌نشینیم.
از ابتدای سال تاکنون چند پرونده در تعزیرات سیرجان تشکیل شده است؟
قریب به 2 هزار پرونده که در حوزه کالا و خدمات، قاچاق کالا و ارز و بهداشت و درمان بودند. بیشترین آمار تخلفات مربوط به کالا و خدمات در شهرستان‌های استان کرمان از لحاظ تعداد، در 11 ماه امسال متعلق به سیرجان بوده است. در سیرجان بالغ بر 12 هزار واحد صنفی با پروانه وجود دارد. به همین دلیل در بحث کالا و خدمات، طبیعتا تخلفات بیشتر است. از طرفی به لحاظ قرار گرفتن در چهارراه تجاری، پرونده قاچاق کالا در سیرجان زیاد است و پرونده‌هایی هم تشکیل می‌شود، سنگین است.
بیشترین پرونده در حوزه قاچاق و خدمات و کالا کدام موارد هستند؟
عدم درج قیمت، گران یا کم‌فروشی، تقلب در کسب، عدم ارایه فاکتور از جمله بیشترین موارد در بحث خدمات و کالا بودند و در بحث قاچاق، بیشترین پرونده‌ها در خصوص قاچاق پوشاک، موبایل، سوخت و احشام بوده است.
قاچاق‌هایی که اشاره کردید، ورودی به سیرجان هستند یا خروجی؟
ما هم قاچاق ورودی داشتیم و هم قاچاق خروجی. قاچاق ورودی مثل موبایل، پوشاک، یخچال و هر چیزی که اسناد مثبته گمرکی را نداشته باشد و عوارض گمرکی را پرداخت نکرده باشد. قاچاق خروجی هم مثل سوخت و دام داشتیم.
چنین پرونده‌هایی غالبا چه نوع محکومیت‌هایی نصیب‌شان می‌شود؟
غالبا محکومیت جزای نقدی و ضبط کالا. بعضا ضبط خودرو. ما موارد مهمی در خصوص بیت‌کویین و ماینرها نیز داشتیم. چندین دستگاه و کالا در این خصوص ضبط و واحدهای‌شان تعطیل شد.
امسال موارد پلمپ هم داشتید؟
در خصوص پلمپ، اگر جاهایی باشد که تهدید علیه بهداشت عمومی و نظیر آن باشد، به دستور دادستان پلمپ می‌شوند. در خصوص تعزیرات، امسال واحد صنفی پلمپ شده نداشتیم، چون پلمپ برای مواردی مثل عدم درج قیمت و گرانفروشی از قانون حذف شده است. در بخش بهداشت و دارو و درمان، یکی دو واحد داشتیم که تعطیلی خوردند. مثلا برخی واحدهای بدون پروانه کار یا بدون پزشک متخصص و طب سنتی و سوزنی در شهرستان کار می‌کردند که تعطیل کردیم. صلاحیت‌های تعزیرات حکومتی زیاد است. مثلا در بحث درمان، اگر پزشکی زیرمیزی گرفت، در صلاحیت تعزیرات است.
امسال پرونده‌ای در مورد زیرمیزی داشتید؟
نه.
اثبات گرفتن زیرمیزی خیلی سخت است.
نه، شما می‌آیید و می‌گویید من رفتم پزشک و فلان مبلغ را از من گرفته. تعرفه مشخص است و اثباتش هم مشکلی ندارد.
پزشکانی که اهل زیرمیزی گرفتن هستند، این مبلغ را نقد می‌گیرند.
اگر شاهد و مدرکی نداشته باشی، اثباتش سخت است. ولی اگر شخص کارت کشیده باشد، عابربانکش مشخص می‌شود یا مثلا اگر چک یا پول نقد داده باشد و شاهد هم داشته باشد، اثباتش خیلی سخت نیست.
مجموع محکومیت‌های مالی که امسال داشتید، چه عددی را تشکیل می‌دهند؟
به طور دقیق خاطرم نیست ولی تقریبا بالای 90 میلیارد ریال است.
سرنوشت کالاهای قاچاق چه می‌شود؟
کالاهایی که ممنوع هستند یا مصرف انسانی ندارند، معدوم می‌شوند. کالاهایی که مصرف انسانی دارند و اصلا کل کالاهایی که گرفته می‌شود، تحویل سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی می‌شود. بعد از صدور رای قطعی، ما نامه می‌زنیم که خروج این کالاها مجاز است. پس از آن سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی، هر چند وقت یک‌بار مزایده‌ای برگزار می‌کند و کالاها در مزایده به فروش می‌روند. منظورم کالاهایی است که مجاز هستند و ممنوعیت فروش یا مصرف انسانی ندارند.
مزایده عمومی برگزار می‌شود؟
بله. کشوری است.
ما توقع داریم وقتی این کالاها در سیرجان کشف شده، همین‌جا به مزایده گذاشته شود.
بله، این نکته خوبی است و ما خودمان دنبالش بودیم و در جلسات ستاد هم مطرح کردیم که مزایده را همین‌جا بگذارند ولی سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی را فقط مرکز استان دارد و از آن‌جا به مزایده گذاشته می‌شود. ما نمی‌توانیم در سیرجان این کار را انجام دهیم چون سازمان اموال تملیکی نداریم.
آگهی مزایده از چه طریقی منتشر می‌شود؟
آن را سازمان می‌داند، من نمی‌دانم.
به نظر شما قوانین موجود تا چه حد در جلوگیری از تخلفات تاثیر داشته‌اند؟
به نظر من تعزیرات حکومتی وظیفه خودش را در سطح کشور خوب دارد انجام می‌دهد. اگر تعزیرات حکومتی نبود، مردم خیلی به مشکل بر می‌خوردند. با وجود این‌که امکانات و نیروی سازمان تعزیرات حکومتی خیلی کم است اما خوب و جهادی کار می‌کند. در مورد قوانین موجود هم، بعضی از قوانین اصلاح شدند؛ مثلا قانون مبارزه با کالا و ارز در سال۱۳۹۲ مصوب شد و از قانون قبلی خیلی بهتر و جامع‌تر است اما نقص‌هایی هنوز دارد که اصلاحیه می‌خورد. در بحث مبارزه با گرانفروشی، تخلف و نظیر این‌ها هم قوانین خوب است. ولی در خصوص بهداشت، جریمه‌ها پایین است یا در خصوص عدم درج قیمت، نداشتن برچسب ۹۶هزار تومان جریمه‌اش است. یعنی اگر ۱۰ بار هم بیاید، همان ۹۶ هزار تومان جریمه‌اش هست پس بازدارندگی آن‌چنان نیست.
با افزایش جرم مواجه هستیم یا با کاهش؟
خُب طبیعتا وقتی مشکلاتی مثل تورم، تحریم‌ها و مسایل دیگر پیش آمده و از طرفی جمعیت کشور و به طبع آن تعداد واحدهای صنفی رو به افزایش است، مسلم است که آمار افزایش تخلفات بیشتر باشد.
چند نیرو در تعزیرات دارید؟
تعزیرات حکومتی یک شبه‌قضایی است. کار رسیدگی را انجام می‌دهد. ما اصلاًبازرس نداریم. وظیفه بازرسی مال اداره صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف است. آن‌ها در بحث کالاها و خدمات بازرس دارند که در سطح شهر بازرسی می‌کنند و پرونده را به اینجا می‌آورند تا ما رسیدگی کنیم. ما مرجع رسیدگی و صدور رای هستیم. در سازمان تعزیرات حکومتی سیرجان به تبع کشور، گشت‌های مشترک به همراه بازرسان صنعت و معدن، اتاق اصناف و فرمانداری داریم. ما در سیرجان هر هفته یا هر دو هفته این گشت‌ها را داریم. حتی خودمان بازار را رصد می‌کنیم و اگر لازم باشد همان‌جا جریمه و برخورد می‌کنیم. ولی بازرسی نداریم و بازرس‌ها متعلق به اداره صنعت، معدن و تجارت هستند.
شما باید یک پرونده یا یک شاکی داشته باشید تا بتوانید بحث را پیگیری کنید؟
شروع به رسیدگی پرونده‌های ما دو نوع است. یکی این که پرونده شاکی خصوصی دارد و ما ورود و رسیدگی می‌کنیم و دیگری، پرونده‌هایی است که مراجع کاشف یا بازرسی صنعت و معدن یا بازرسان اتاق اصناف می‌آورند. مثلا در بحث گرانفروشی، پرونده‌ای را می‌آورند و ما شروع به رسیدگی می‌کنیم. همچنین مراجع دولتی، قضایی یا شبه‌قضایی، مراجعی هستند که ممکن است برای‌مان پرونده بیاورند.
مردم سیرجان چقدر به حق و حقوق‌شان وارد هستند و موارد تخلف را پیگیری می‌کنند؟
خوشبختانه مردم سیرجان هم از فرهنگ و هم از سواد بالایی برخوردار هستند. در 10 سالی که اینجا بودم، خیلی از پرونده‌های ما پرونده‌های شاکی‌دار هستند. مشخص است که مردم به حقوق خودشان واقف هستند و می‌آیند، شکایت می‌کنند و پیگیر می‌شوند. حالا شکایت‌ها را یا ما بررسی می‌کنیم یا اتحادیه‌ها یا اتاق اصناف و یا اداره صمت. سامانه ۱۲۴ صنعت‌و‌معدن ۲۴ ساعته پاسخگو است و شکایت‌ها را ثبت، پرونده‌ها را خوانده و برای ما می‌فرستد. مثلا در خصوص شرکتی به نام آریا اورست که چندین خودروی سنگین و کامیون ثبت نام کرده و ماشین‌های مردم را بعد از ۲ سال تحویل نداده. قریب به ۳۰ مورد شاکی هستند. ما به عنوان عدم انجام تعهد، محکومش کردیم و در حال اجرای احکام است. از مردم پیش‌پرداخت ۱۰۰ میلیون تومانی گرفته و الان نمی‌تواند به تعهدش عمل کند و می‌گوید به خاطر مشکلات تحریم و این‌ها است. طرف خانه‌اش را فروخته، زمینش یا ماشینش را فروخته و ثبت‌نام کرده اما آن‌ها از تحویل خودرو خودداری می‌کنند.
برخی شرکت‌های ساختمانی که مشابه همین کار را انجام می‌دهند، پول را می‌گیرند اما ساختمان را تحویل نمی‌دهند هم شامل این موارد می‌شوند؟
حالا آن‌ها را که می‌شود گفت، عدم انجام تعهد، مردم می‌توانند به دادگاه بروند و در صورتی که حاکم باشند، دادخواست بدهند ولی در خصوص عدم انجام تعهد در بحث خودروها را ما رسیدگی می‌کنیم و مطابق قانون حمایت از حقوق مصرف‌کننده رای می‌دهیم.
از زمان شروع و شیوع ویروس کرونا در ایران، ما در سیرجان با کمبود ماسک، دستکش، ماده ضدعفونی کننده و در مواردی احتکار مواجه بودیم.
ما از همان روزهای اول گشت‌های مشترک با سازمان‌های مربوطه و با دانشگاه علوم پزشکی در سطح شهرستان داشتیم، بازرسی کردیم و یکی دو مورد هم احتکار داشتیم که پرونده‌های‌شان در حال رسیدگی است. ما با کسانی که ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده را احتکار کنند یا گرانفروشی داشته باشند، به شدت برخورد می‌کنیم و پرونده‌های‌شان در حال رسیدگی است.
حجم این احتکار چقدر بوده است؟
حجمش در خاطرم نیست. البته یک مورد ۲۵ هزار تایی احتکار ماسک بود که قسمتی از پرونده را دادند به دادسرا که رسیدگی می‌کنند و قسمت احتکارش هم دست وکیل ما است که آن را هم دارند رسیدگی می‌کنند.
برخی از داروخانه‌ها قیمت ماسک را هم گران‌تر از قیمت معمول اعلام می‌کنند.
درست است ولی شاید ما اطلاع نداریم. اگر شخصی به ما گزارش کند یا این‌که واحد صنفی بیاید و پرونده‌ای از صنعت و معدن و اتاق اصناف برای ما بفرستند، به شدت برخورد می‌کنیم. ملاک ما فاکتور خرید به علاوه درصد سود است. اگر روی یک جنس، یک نرخی بود، آن ملاک ما نیست چون بعضی از جنس‌ها شاید خرید قبل بوده و شاید با خرید جدیدش فرق داشته باشد. در خیلی از پرونده‌هایی که ما داشتیم، شاکی گفته که طرف گران می‌داده و ما فروشنده را و فاکتور خرید مهر و امضا شده و درست حسابی‌اش را آورده‌ایم و بررسی کرده‌ایم. فاکتور را که نگاه کردیم و درصد سود و هزینه حملش را هم که حساب کردیم، دیده‌ایم که اصلا گرانفروشی نبوده است.
چرا در مورد واحدهایی که گران فروشی می‌کنند، به مردم اطلاع‌رسانی گسترده نمی‌شود؟
اکثر پرونده‌هایی که گران فروشی می‌کنند، جریمه‌ای می‌پردازند و می‌رود. در خصوص پلمپ و نصب پارچه بعد از مرتبه سوم و چهارم تکرار تخلف ما می‌توانیم نصب پارچه داشته باشیم و در مراحل بعدی می‌توانیم پلمپ کنیم. به خاطر همین نمی‌شود اطلاع‌رسانی کنیم. اگر شخصی سه مرتبه در طول یک سال مرتکب گرانفروشی شد، ما می‌توانیم به مدت دو هفته نصب پارچه یا نصب تابلو در محل را انجام دهیم اما اکثرا به مرتبه سوم نمی‌رسند و نمی‌توانیم پارچه بزنیم. ولی اخیرا ما موردی داریم که به زودی نصب پارچه خواهد شد، پخش می‌شود و اصلا فیلم هم می‌توانید تهیه بکنید.
به شکایت‌هایی که پس از نصب پارچه یا پلمپ انجام شود، رسیدگی می‌شود؟
به شرط داشتن فاکتور خرید. من به تمام مردم توصیه می‌کنم از هر جایی که جنسی را خریدند، فاکتور آن را هم تهیه کنند. اگر فروشنده فاکتور خرید نداد، اطلاع دهند که به عنوان عدم ارایه فاکتور ما آن را جریمه کنیم. مردم باید مطالبه‌گر باشند و فاکتور خرید را از واحد صنفی بخواهند. خُب شاید خیلی‌ها فاکتور ندهند اما اگر ببینند که خریدار و مشتری فاکتور می‌خواهد، آن‌ها هم جرات نمی‌کنند گرانفروشی کنند. با خودشان می‌گویند فردا مشتری فاکتورمان را به تعزیرات می‌برد و شکایت می‌کند. پس فاکتور خرید را حتما مطالبه کنید.
بازار شب عید را هم تحت کنترل دارید؟
بله. ما به صورت ویژه روی بازار عید نظارت داریم و گشت‌زنی انجام می‌دهیم. مردم نگران تامین مایحتاج‌شان نباشند چون هیچ کمبودی وجود ندارد.
برای ما پیام فرستادند و گلایه داشتند که اکثر اوقات شما در اداره نیستید.
بنده قبلا هفته‌ای دو یا سه روز سیرجان نبودم و به شهربابک می‌رفتم ولی ۴ یا ۵ ماهی است که کلا سیرجان مستقر شدم. سیرجان پیش از این قاضی ثابت نداشت و من هفته‌ای دو یا سه روز بیشتر اینجا نبودم. این حرف‌شان درست است ولی از برج ۵ به بعد که بنده اینجا ساکن شدم، همیشه حضور دارم.
نکته دیگری هست که خودتان بخواهید اضافه کنید؟
واحدهای صنفی سیرجان مردم خیلی خوبی هستند. از واحدهای صنفی تقاضا دارم قانون را رعایت کنند، به حق خودشان قانع باشند، در این شرایط بحرانی کشور به همدیگر کمک کنند و از شرایطی که دشمن به وجود آورده، سواستفاده نکنند. سودشان را نه در تخلف که در جذب بیشتر مشتری ببینند. شاید چون سیرجان محیط کوچکی باشد، خیلی ها رودروایسی دارند و نمی‌آیند شکایت کنند. از مردم خوب سیرجان تقاضا می‌کنم که هر مشکلی توی شهرستان بود، بدون رودروایسی بیایند و شکایت کنند. لااقل بیایند به سامانه ۱۲۴ صنعت و معدن اطلاع و گزارش بدهند. تعداد بازرس‌های سیرجان مشخص است. توان این‌که بخواهند هر روز کل شهر را رصد کنند، نیست. از طرفی شاید خیلی از واحدهای صنفی این بازرسان را بشناسند و درآن لحظه تخلف نکنند. مردم بهتر می‌فهمند و وقتی فهمیدند، بیایند و گزارش بدهند. به محتکران شدیدا اخطار می‌دهم که با شدت تمام با آن‌ها برخورد خواهیم کرد.