گفت‌وگو با فرمانده انتظامی سیرجان:
سرقت را کنترل کردیم

 ناصر صبحی
سرقت یکی از جرایم بسیار تکرار شونده است که بسیاری از مردم مستقیم یا غیرمستقیم با آن برخورد داشته‌اند. به طور مثال نگارنده در ایام کرونا، از اسفند تا اردیبهشت، 3 بار درگیر سرقت شدم که بار اول، سارق خودرو را دزدیده اما نتوانسته بود روشن کند و بعد از مدتی هل دادن، در چند کوچه بالاتر رها کرده بود. بار دوم وسایل و ضبط خودرو را دزدید و بار سوم که نه توانسته بود خودرو را روشن کند و نه وسیله باارزشی داخل خودور بود. یک بسته سیگار و مقداری دستکش لاستیکی را از داشبورد دزدیده بود. آن‌زمان در مراجعه به کلانتری، از زبان رییس کلانتری شنیدم که سرقت خودرو به دلیل آزادی زندانیان در ایام کرونا بسیار زیاد شده است.
سرهنگ ایران‌نژاد؛ فرمانده انتظامی شهرستان در مورد آمار سرقت و مقایسه بین آمار سال گذشته و امسال شروع چنین می‌گوید:
سرقت 3 حالت دارد؛ یا عادی است یا اجباری که اصطلاحا سرقت به عنف گفته می‌شود و یا مسلحانه. خوشبختانه آن‌چه که در سال‌های اخیر کاهش بسیار چشمگیری داشته، سرقت‌های مسلحانه بوده است. براساس مستندات و جمع‌بندی‌هایی که انجام شده، در سه ماهه اول امسال تنها یک مورد داشتیم و سال گذشته نیز یک مورد داشتیم. یعنی نه کاهش داشتیم و نه افزایش اما یک مورد کشف داشتیم که آمار کشف، صد در صد می‌شود. در بحث سرقت‌های به عنف یا جبری، مقداری افزایش دارد که یکی از دلایلش، بی‌توجهی مردم است. 18 مورد در سه‌ماهه اول سرقت به عنف داشتیم که میزان کشفیات نیز 18 مورد است. یعنی 100 درصد کشف داشتیم. البته الزاما تمام کشفیات مربوط به سال 99 نیستند بلکه ممکن است سرقت در سال قبل اتفاق افتاده باشد اما امسال کشف شده باشد. مورد بعدی، سرقت‌های عادی است که شامل انواع سرقت از منزل، مغازه و... می‌شود اما سلاح یا جبر در کار نبوده است. در 3 ماهه اول، با افزایش 5 درصدی نسبت به سال قبل مواجه هستیم. البته مطابق تجزیه و تحلیلی که داشتیم، پیش‌بینی می‌کردیم بیش از این میزان سرقت رخ دهد. به هر حال بعد از کرونا، مشکلات اقتصادی، بیکاری، تعطیلی صنوف و اتفاقات زیادی رخ داد اما با همت همکاران، با اتحاد اعضای شورای تامین و با هماهنگی‌هایی که بین دستگاه‌های قضایی و انتظامی وجود دارد، افزایش چشمگیری رخ نداد. در مورد کشف، 23 درصد نسبت به سال قبل، افزایش داشتیم.
 کدام موارد سرقت افزایش و کدام کاهش داشتند؟
ما موارد سرقت را در 17 آیتم گروه‌بندی می‌کنیم که شامل مواردی نظیر سرقت از منازل، مغازه، بانک، اماکن خصوصی، امکان دولتی، اتومبیل، موتورسیکلت، داخل اتومبیل، قطعات و وسایل اتومبیل، پلاک اتومبیل، پلاک موتورسیکلت، محموله، کیف‌قاپی، جیب‌بری، کشوزنی، سرقت احشام و سایر سرقت‌ها هستند. بیشترین آمار سرقت در 3 ماهه اول، براساس تعداد و نسبت، اماکن خصوصی با 17 درصد افزایش، سرقت اتومبیل، 57 عدد خوردرو و با 21 درصد افزایش و سرقت داخل اتومبیل با 34 درصد افزایش بازمی‌گردد. 134 مورد سرقت وسایل و قطعات در 3 ماهه اول امسال داشتیم که البته 29 درصد کاهش داشته است. مورد بعدی سایر سرقت‌هاست که شامل تمام سرقت‌های کوچک است مثل سرقت یک تیرآهن یا یک شاخ میلگرد که این مورد نیز کاهش داشته است. در سرقت منزل و موتورسیکلت، احشام و کشوزنی کاهش داشتیم. نکته این است که در 3 مورد از آیتم‌هایی که با افزایش مواجه بودیم، مردم دخیل هستند. وقتی در مورد سرقت داخل اتومبیل صحبت می‌کنیم، می‌شود با انجام یکسری اقدامات امنیتی و ایمنی از سرقت پیشگیری کنیم. مثلا می‌بینید فرد، کیفش را داخل اتومبیل می‌گذارد و می‌رود مغازه. دزد وقتی این صحنه را می‌بیند، با هر روشی از جمله شکستن شیشه دست به سرقت می‌زند و یا به طور مثال فرد به بانک مراجعه می‌کند و پولی را که دریافت کرده‌اند و تصور می‌کنند کسی متوجه نشده، در صندوق عقب یا زیرصندلی می‌گارند اما دزد که او را زیرنظر گرفته، به راحتی می‌آید و سرقت می‌کند. یکی دیگر از مسایل، سرقت لوازم و وسایل خودرو است. در حال حاضر قریب به اتفاق رانندگان و کامیون‌داران با این معضل روبرو هستند، چرا؟ چون حاضر نمی‌شود کرایه بدهد و کامیون را در پارکینگ بگذارد. اصرار دارد جلوی خانه یا در کوچه‌ پارک کند. دزد اگر اندک اطلاعات فنی داشته باشد، به راحتی می‌توانند سرقت کنند. کافی است بداند در جعبه نگه‌داری باتری را چگونه باز کند. مورد دیگر در مورد سایر سرقت‌هاست که به طورمثال فرد در حال بنایی است و وسایل را توی کوچه ریخته اما صبح می‌آید می‌بیند چند تا میلگرد یا کیسه سیمانش ربوده شده. جالب این است که دزد حتی در روز روشن هم می‌تواند سرقت را انجام دهد.
 چرا؟
زیرا صاحب وسیله که آن را در معبر رها کرده و از طرفی حتی همسایه نیز نمی‌داند این وسایل متعلق به چه کسی هستند. چون این روزها گاهی همسایه‌ها اصلا یکدیگر را نمی‌شناسند. موردی بوده که فرد، بدون نگهبان وسایل را رها کرده و دزد در مقابل چشمان همسایه آمده وسایل را بار کرده و برده. همسایه پرسیده که هستی؟ گفته من اوستا و پیمانکار هستم و باید این وسایل را به فلان‌جا ببرم. این موضوع به خود مردم بازمی‌گردد که باید به همسایه‌ها اطلاع‌رسانی کنند. مثلا اگر به سفر می‌روند، به همسایه بگویند.مردم باید با همسایه‌هاشان مهربان‌تر باشند و ارتباطات‌شان را بیشتر کنند. نکته بعدی نیز افزایش استفاده از امکانات و وسایل ایمنی است. نکته سوم نیز استفاده از سامانه «سها» (مرکز هشدار الکترونیک) است که من همیشه در این مورد تاکید داشتم. متاسفانه در سیرجان چندان از این سامانه استفاده نمی‌شود. این سامانه پل ارتباط بین مردم با پلیس 110 است. فرد خانه را با تعرفه‌ای بسیار اندک به این سامانه وصل می‌کند. این سامانه به 110 کد می‌دهد و اگر اتفاقی بیفتد، بلافاصله آدرس و موقعیت را مشخص می‌کند و مامور در کمترین زمان ممکن سرصحنه حاضر می‌شود. با توجه با استانی شدن مرکز پاسخگویی 110، شما تا با کرمان تماس بگیرید و آن‌ها به سیستم ما اعلام کند و ما به واحد گشتی، شاید چندین دقیقه طول بکشد.
 ممکن است در مورد مقایسه آمار کلی سرقت در امسال با مدت زمان مشابه سال قبل توضیح دهید؟
سال گذشته، 57 درصد جرایم سرقت را کشف کردیم. فروردین امسال آمار ما 67.6 بود. یعنی 10.6 افزایش کشف داشتیم. در اردیبهشت پارسال میزان کشف 66 درصد بود که اردیبهشت امسال به 80.2 درصد رسید. یعنی 14.2 درصد افزایش. خرداد سال قبل، 65 درصد و خرداد امسال، 73 درصد که یعنی 8 درصد افزایش کشف داشتیم. در 3 ماهه پارسال 63 درصد کشف داشتیم و امسال 73.3؛ یعنی 10.3 درصد افزایش کشف داشتیم. در تیرماه پارسال 61 درصد و امسال 66 درصد کشف داشتیم. این‌ها مواردی هستند که براساس آمار سیستم و مستند هستند. یکی از اهداف ما در سال گذشته، رسیدن آمار کشف به 65 درصد بود. امسال گفتیم با تلاش و همت بیشتر، آمار کشف را به 70 درصد ارتقا بدهیم. شاید مثلا در تیرماه به این آمار نرسیدیم اما در ماه‌های بهار، توانستیم آمار بالایی به دست بیاوریم و میانگین کشف سرقت، بالاتر از آمار مورد نظر است. یک نکته که باید دوباره تاکید کنم،نقش مردم در جلوگیری از سرقت است. مردم با هوشیاری، دقت بیشتر و استفاده از لوازم امنیتی می‌توانند جلوی بسیاری از سرقت‌ها ‌را بگیرند. گاهی مثلا به خودرویی برمی‌خوریم که شیشه‌اش پایین است. به صاحب خودرو اطلاع می‌دهیم اما جای تشکر می‌گوید که طوری نیست، در این کوچه دزدی نمی‌شود و یا مال من حلال است و دزد نمی‌برد.
 گفتید پیش‌بینی شما افزایش بسیار زیاد میزان سرقت در امسال بود اما تنها 5 درصد افزایش داشتیم. چه اتفاقی افتاد؟
خوشبختانه اقتصاد مردم سیرجان هنوز دستخوش تغییرات خاص نشده است. مردم سیرجان از چند کانال مثل کار اداری، کشاورزی، کامیون‌داری و... درآمد کسب می‌کنند. هوشیاری مردم سیرجان نیز بالاست. از طرفی همان بحث هماهنگی و تعامل بین مسئولان بود که اشاره کردم. یک نکته دیگر این است که بیکاری چندان در سیرجان نمود پیدا نکرده است. درصد افزایشی که می‌بینیم برمی‌گردد به بحث کرونا و آزادی بی‌حد و حساب افراد در بند که البته بسیاری‌شان انسان‌های درستی هستند اما شاید در بین‌شان افرادی هم بودند که ناچارا به این راه کشیده شده‌اند.
 آیا به دلیل آزادی برخی زندانیان در ایام کرونا، میزان سرقت افزایش داشته است؟
به آن صورتی که فکر می‌کنید، خیر. شیب ملایمی داشته است. خوشبختانه افرادی که آزاد می‌شوند، قابل کنترل هستند. یکی از تعاملات خوبی که با مسئولان زندان و قضایی داریم این است که ما به نوعی در جریان آزادی زندانیان قرار می‌گیریم و بر همین اساس آن‌ها را تحت کنترل قرار می‌دهیم. گاهی احضارشان می‌کنیم و گاهی خودشان باید به ما مراجعه کنند تا یک فرم را امضا کنند. شاید اگر این اقدامات نمی‌شد، با افزایش زیادی روبه‌رو می‌شدیم اما این‌گونه نشد.
 از رده سنی سارقان آماری دارید؟
در حال حاضر به همراه ندارم. آن‌چه که مشخص است این است که بیشترین تعداد سارقان در یک رنج 20 ساله از 18 تا 38 سال هستند. حالا اگر از 18 تا 28 و 28 تا 38 سال را حساب کنید، می‌شود گفت نسبت 70 به 30 را دارند.
 در مورد سرقتی که اخیرا فیلمش نیز منتشر شد، طلاهای یک طلافروش از خودرویش دزدیده شد. آیا اطلاعات خاصی به دست آمده؟
این سرقت در حوزه شهربابک انجام شد اما به صرف این‌که مقداری از طلاهای سرقت شده متعلق به همشهریان ما بوده و از ما توقع دارند و از طرفی فرماندهی کل انتظامی استان تکلیف کردند با همکاران شهربابکی همکاری داشته باشیم، در حال کمک هستیم و همکاران شهربابکی ما با جدیت دنبال موضوع هستند.
 یکی از مباحث بحث اوراق کردن ماشین سرقتی است.
من چندین سال کارم در آگاهی پیجویی سرقت خودرو بود و براساس تجربه می‌گویم چنین موردی تاکنون نداشتیم. در سیرجان فقط گروهی داشتیم که اصالت و شماره ارکان را تغییر می‌دادند و دستگیر نیز شدند. حالا شاید هنوز هم چنین افرادی باشند. به عنوان تذکر می‌گوییم که برخی از تراشکاران ممکن است ناآگاهانه دست به این کار بزند. فرد یک سیلندر می‌آورد و می‌گوید شماره سیلندر قبلی من را روی این سیلندر نو بزن. در سیرجان دو، سه نفر بودند که دستگیر شدند. البته ریشه‌شان از یکی از استان‌های همسایه بود. اگر فردی چنین درخواستی داشت یا دستکاری شماره موتور و... سریعا باید تراشکاران به ما اطلاع بدهند. در بحث اوراق؛ بعضی مغازه‌ها صرفا اوراق‌فروش هستند، مجوز دارند، می‌روند و ماشین تصادفی را که به نوعی غیرقابل بازسازی است، می‌خرند. مدارک و تمام جزییات نیز مشخص است. بعد هم اوراق می‌کنند و می‌فروشند اما یک سری افراد داریم که شاید ماشین دزدی را در باغ یا آغل گوسفند یا جای دیگری ببرند و بعد وسایل خودروی دزدی را به بازار ببرند. البته چنین افرادی را کمتر داشتیم اما اوراق فروشی جرم نیست و عده‌ی کثیری از این طریق امرار معاش می‌کنند.
 صحبت پایانی؟
با توجه به نزدیک شدن فصل برداشت پسته و این موضوع که عده‌ای قبل از برداشت پسته، به فروش پسته سبز یا همان اصطلاحا کال‌چینی روی می‌آورند، سارقان نیز از بحث برداشت پسته کال بسیار سوء‌استفاده می‌کنند. امسال ما با دادستان صحبتی را انجام دادیم و قرار است مجوزی بگیریم که تا بیستم مردادماه، هیچ‌کس حق خرید پسته کال را ندارد، مگر این‌که تمام مواردی نظیر محل چیدن پسته، فروشنده و جزییات دیگر مشخص شود. همچنین حتما باید پاسگاه محل را در جریان قرار دهند. ما در این مورد برنامه‌ای تهیه خواهیم کرد و از صنف‌شان دعوت می‌کنیم تا این موضوع را اطلاع‌رسانی و عملیاتی کنند. پسته‌ای که می‌خرند، باید مشخصات فروشنده، خودرو، شماره تلفن و شماره ملی‌اش را هم در دفتر بنویسند. از باغداران می‌خواهیم از نگهبانان محله و نگهبانان امنیتی برای باغات‌شان استفاده کنند و مشخصات نگهبان را هم به ما بدهند. باغداران باید با پاسگاه‌هاشان تعامل داشته باشند. ما به پاسگاه‌ها هم ابلاغ کرده و می‌کنیم که جلساتی بگیرند و این موضوعات را به اطلاع مردم برسانند.