گفت‌وگو با رییس اداره امور منابع آب سیرجان پیرامون خریدن آب از سوی معادن
متهمان مجهول‌الهویه
ناصر صبحی
حمل آب توسط تانکرها از شهرستان به سمت شرکت‌های معدنی یکی از حساسیت‌های مردم سیرجان بوده است. در ابتدای دهه 90، بحث تانکرها از مباحث روز نشریات سیرجان بود که برخی در انتقاد از آن و برخی با اشاره به مباحث صنعتی و معدنی از انتقال این آب دفاع می‌کردند. شاید چیزی که بیش از خود انتقال آب، موجب حساسیت مردم شده بود، پنهانکاری برخی از شرکت‌های منطقه گل‌گهر بود. بحث انتقال آب هرگز در سیرجان منتفی نشد و هر از چند گاهی اخباری در مورد صف تانکرهای حامل شیره جان زمین به سمت صنایع و معادن به گوش می‌رسید. این بار نیز در آستانه پایان دهه 90، بحث ابتدای این دهه با ماجرای انتقال آب از مناطق بلورد و هماشهر داغ شد و به سطح نشریات رسید تا یک دایره کامل اما سردرگم شکل بگیرد. به گفته محسن اسدی؛ رییس اداره امور منابع آب ماجرا این بار متفاوت است و قرار است داستان دگرگونه باشد.
آیا آماری از تعداد تانکرهایی که در حال بردن آب هستند داریم و این آب به کجا برده می‌شود؟
آن‌چه که اخیرا در حال رخ دادن است؛ یعنی آبگیری تانکرها از قنات‌های منطقه بلورد و منطقه هماشهر است. در هماشهر این اتفاق زودتر رخ داد که ما با چندین مورد هم برخورد کردیم. در بلورد، اخیرا و ظرف یکی دو هفته اخیر شروع شده اما در منطقه هماشهر از 6، 7 ماه گذشته فعال بودیم و چند مورد استخرهایی که برای حمل آب ساخته بودند و یا دوش‌ها و پمپ‌هایی که گذاشته بودند، جمع‌آوری کردیم. متاسفانه گستردگی کار به نحوی است که وقتی ما یک دوش را جمع می‌کنیم، کناری شروع می‌کند و یا همان دوش را جای دیگری نصب کرده و آب فروشی می‌کنند. در 6، 7 ماه گذشته در منطقه هماشهر حداقل 6 یا 7 مورد دوش و پمپ را جمع‌آوری کردیم اما در منطقه بلورد که اخیرا این ماجرا شروع شده، مجبور شدیم دستور آقای دادستان را بگیریم تا پاسگاه‌ها همکاری کنند و ماشین‌ها و تانکرهای حمل آب را متوقف کنیم. این کار تقریبا انجام شده البته باز به ما گزارش رسیده که شبانه، به صورت محدود و موردی، این اتفاق در حال رخ دادن است. انتظار داریم پاسگاه‌های بلورد و هماشهر همت و مساعدت کنند تا بتوانیم تانکرهای شبانه را نیز متوقف کنیم.
این برخورد چه بوده؟
آن‌چه که تاکنون با آن برخورد شده، بیشتر با منابع آب فروشی بوده است. ما در شهرستان چاه‌های زیادی را داشتیم که آب‌فروشی می‌کردند اما برخورد با آن‌ها خیلی راحت‌تر است. به این دلیل که ما می‌توانیم برویم و چاه را پلمب کرده و از بهره‌برداری جلوگیری کنیم تا دوش را جمع کند. قنات‌ها چون به صورت خودپا هستند، برخورد با آن‌ها مشکل‌تر است. جایی را ندارد که برویم و پلمب کنیم. قنات است و آب از مظهرش بیرون میآید. پس باید دوش یا لوله تانکر را جمع کنیم. البته الان که دیگر دوش هم ندارند. یک چاله است و آب را می‌فرستند آن‌جا. جایی ندارد که بخواهیم برخورد کنیم. تنها موردی که می‌توانیم با آن برخورد کنیم، تانکر است. مشکل این‌جاست که متاسفانه خیلی از این تانکرها، همراه خود پمپ دارند. پمپ را می‌گذارند توی آب و آب را می‌کشند توی تانکر و پمپ را نیز با خود می‌برند. بنابراین این موضوع مستلزم این است که بتوانیم همان لحظه با پاسگاه هماهنگ و ماشین را متوقف کنیم.
آیا می‌دانید خریدار چه کسی است؟
خریدار شرکت‌های معدنی منطقه گل‌گهر هستند؛ نه الزاما خود گل‌گهر. شرکت‌ها و صنایع فولادی هستند و کامیون‌ها متفاوت هستند. ما نمی‌دانیم آب حمل‌شده را کدام‌یک از شرکت‌ها خریداری می‌کنند. به نظرم شرکت‌های اقماری در حال خریداری آب هستند.
با آن‌ها قرار است چه معامله‌ای بشود؟
اولا شناسایی آن شرکت‌ها خیلی مشکل است. تانکر وارد مجموعه می‌شود و معلوم نیست کجا و برای کدام یک از شرکت‌ها بار را خالی می‌کند. شناسایی‌شان مشکل است و تقاضای ما از دوستان همین بود که شرکت‌های فولادی ملزم شوند و خریداری نکنند اما نیاز آبی دارند و دنبال آب می‌گردند. تقاضای ما از مراجع قضایی و انتظامی این بود که با شرکت‌ها مکاتبه و گفته شود حق خرید آب را ندارید. ما مصوبه شورای حفاظت منابع آب را هفته قبل در فرمانداری داشتیم و تصمیمات خوبی در این رابطه گرفته شد. مطابق این تصمیمات اگر قرار بر خرید آب بود، باید مشخص شود فروشنده کیست و خریدار چه کسی است. شرکت‌های فولادی از خرید آب به این شکل گسترده و از هر منبع آبی منع شدند و مقرر شد اگر قرار بر خرید آب بود، حتما ابتدا از امور منابع آب استعلام گرفته شود و آن منبع آبی، مجاز تشخیص داده شود و اگر مجوز داشت، سپس شروع به خرید کنند.
اگر بدون اطلاع شما آب خریداری و به یک شرکت منتقل شود، با آن شرکت برخورد خواهد شد؟
ما تصمیم‌گیرنده نیستیم اما قطعا به مراجع قضایی معرفی می‌کنیم و این مراجع باید تصمیم بگیرند.
مورد مشابهی داشتید که به مرجع قضایی رسیده باشد؟
خیر. تاکنون به این شکل وگستردگی نبود که بخواهیم اقدامی انجام دهیم. در حال حاضر اوضاع شلوغ و تعدادشان زیاد شده است. پیش از این ما بیشتر در منبع آبی برخورد می‌کردیم و وظیفه ما نیز همین است که با منبع آبی برخورد کنیم و نه با خریدار. خریدار را باید ارگان‌های ذی‌ربط پیگیری کنند. در مصوبه شورای حفاظت آب فرمانداری مصوب شد که شرکت‌های خریدار نیز مکلف به استعلام در مورد منبع آبی هستند.
مدتی پیش گزارشی در مورد کفه‌مور داشتیم. در آن منطقه نیز آب را با تانکر به شرکت‌های معدنی می‌برند.
در مورد کفه‌مور ما نیز اطلاعاتی را داریم و گفته‌اند که از آن منطقه آب می‌برند ولی ما هنوز فرصت نکردیم آن بخش را بررسی کنیم. البته این موضوع در دستور کار ماست. در این مدت تمرکز ما بیشتر روی این منطقه‌ی بلورد و هماشهر بوده است. قطعا از مسایل این بخش فارغ شویم و تکلیف روشن شود، به سمت آن منطقه می‌رویم. اگر چاه باشد، قطعا برخورد و پلمب می‌شوند و اگر قنات یا منبع آبی دیگری باشد نیز به فراخور برخورد خواهد شد.