گزارش میدانی از آلودگی
کارخانه مس بلیستر پاریز: شهرداری پای صنعت آلوده را به پاریز باز کرد
گروه جامعه
«تیر کوچکی در قلب پاریز» این تشبیهی از کارخانه مس بلیستر پاریز بود که حسین ایران‌نژاد دکترای منابع طبیعی در روز هوای پاک عنوان کرد. چند روزی است که کارخانه مس بلیستر در شهرک صنعتی پاریز افتتاح شده است و برخی از شهروندان نسبت به سروصدا و آلایندگی آن اعتراض دارند. این کارخانه بیشتر شب‌ها مشغول به کار است و صبح زود می‌توان آلایندگی آن را مشاهده کرد. صبح پنج‌شنبه هفته قبل ساعت شش برای تهیه گزارشی به محل کارخانه رفتیم. از دوراهی پسوجان که صد متر جلو برویم سمت چپ دو دودکش دود زیادی به هوا کرده‌اند و صدای کارخانه کاملا به گوش می‌رسد. این کارخانه در شهرک صنعتی پاریز و درست بین روستاهای کهوئیه وشوروئیه قرار دارد. به جاده اصلی برگشتیم.
مس بلیستر چیست؟
محمد یکی از شهروندان در مورد کارخانه مس بلیستر گفت: من طی این چند روز تحقیقات زیادی در این رابطه انجام دادم. پسماندهای کارخانه ذوب مس را که حاوی یک سری مواد برای بازیافت هستند در این کارخانه ذوب و تبدیل به قراضه مس می‌کنند. این پسماندها حاوی تجمع تمام آلاینده‌های ممکنه در کارخانه ذوب هستند. هر سمی که هوای سرچشمه دارد این پسماندها به صورت رسوب دارند که در جسم ماندند. این مواد کثیف‌ترین و آلوده‌ترین ماده اولیه ممکن است.
در این کارخانه با انرژی ارزان پسماندها را ذوب می‌کنند و کارگران در شرایط کاری خیلی سخت کار می‌کنند. کارگران باید ته‌پاتیل‌ها را با یک شرایط خیلی بد با پتک بزنند و جدا کنند. دست آنها با مواد سمی برخورد می‌کند. به گفته‌ی وی محصول نهایی می‌شود قراضه مس! قراضه مس محصولی است برای کارخانه ذوب مس که باید حتما درکارخانه ذوب استفاده کنند.
به گفته‌ی وی آلایندگی این کارخانه سطح شش است و ناحیه صنعتی پاریز برای صنایع رده‌های یک تا سه است. محمد گفت: پسماند و باطله‌های این کارخانه چه می‌شوند؟ بهترین زمین‌های منطقه این اطراف است و پوشش گیاهی هم احیا شده است اما با این کارخانه دوباره طبیعت از بین می‌رود. اول صبح که هوا صاف است شش کیلومتر آن طرف‌تر آن‌قدر سروصدای کارخانه به گوش می‌رسد که فکر می‌کنی پای کوره ایستادی. ما با این صنعت مخالفیم. چون مشکل قانونی دارد.
کارگرم خواب نمی‌رود
علی زینل‌زاده که در روستای شوروئیه گلخانه تولید گل رز دارد گفت: ما حدود 400 متر با این کارگاه فاصله داریم و نزدیک‌ترین ده ما هستیم. سروصدای این کارخانه مزاحم همه ده است و آلودگی هم که دارد. وی ادامه داد: سروصدا شب‌ها خیلی می‌آید و اگر باد بیاید آلودگی اذیت می کند. اگر باد از شمال بیاید دود به سمت ما می‌آید و اگر از سمت جنوب بیاید دود سمت پاریز می‌رود. وی ادامه داد برای شکایت هنوز جایی نرفتیم و نمی‌دانیم این کارخانه مال کیست. وی ادامه داد: یک کارگر دارم که میگرن دارد و با صدای کارخانه برخی شب‌ها خواب نمی‌رود. چند روز پیش می‌گفت شب خواب نرفتم و روز بعد سرکارنیامد.
ناحیه صنعتی را از مزیت‌هایش انداختیم
یکی از مطلعان که نخواست نامش فاش شود در این رابطه گفت: با استقرار یک کارگاه بلیستر ناحیه صنعتی پاریز را از تمام مزیت‌هایی که برایش ایجاد شده انداختند. الان چه کسی می‌آید کارگاه گلاب‌گیری و عرق‌گیری اینجا راه می‌اندازد؟ با این سروصدا هیچ‌کس نمی‌آید، می‌روند جای دیگر می‌زنند. تمام صنعت‌هایی که می‌گوییم برای شهر پاریز مناسب است اینجا نمی‌آیند. به گفته‌ی وی باید از این به بعد منتظر باشیم صنعت بدتر از این، اینجا بیاید چون بهتر از این صنعت اینجا نخواهد آمد. البته اگر بدتر از این هم وجود داشته باشد. وی ادامه داد: چند روز دنبال این بودیم که صاحب این کارخانه کیست اما هیچ‌کس نمی‌گفت. تا اینکه متوجه شدیم شهرداری پاریز و برخی دهیاری‌ها هم در این کارخانه سهیم هستند. از نحوه واگذاری ماده اولیه هم اطلاعی در دست نیست. گاز و کارگر که ارزان است و محصول نهایی را هم خودش می‌خواهد.
مسئولان و مقامات شهر پاریز که باید به خواسته به حق مردم که آلودگی مس است رسیدگی کنند درگیر یک صنعت آلاینده شده‌اند. وی ادامه داد به لحاظ علمی هم آلایندگی این کارخانه بالاست. امیدواریم برای جلگیری از تنش‌های اجتماعی این موضوع مسالمت‌آمیز حل شود.
وی افزود نمی‌توان سرنوشت پاریز را از سرچشمه جدا کرد. از لحاظ تاریخی سرچشمه قریه‌ای بود که از پاریز جدا کردند. ما سرچشمه را پذیرفته‌ایم و قول دادند آلایندگی را کم کنند. به فکر هم بودند و هزینه هم کردند اما خیلی تاثیری نداشته ولی این کار شدنی است. در بازه‌های زمانی خاصی مثلا در بهار آلایندگی زیاد است اگر عمل کنند آلودگی سرچشمه برای پاریز قابل تحمل است و پتانسیل‌ها را به خطر نمی‌اندازد.
پتانسیل‌های پاریز زیاد است
علیرضا بادیه‌نشین که دکترای کشاورزی دارد در مورد پاریز می‌گوید: ما در منطقه پاریز مجموعه پتانسیل‌هایی داریم که می‌توانند نیازهای مردم را برطرف کنند که یکی از این نیازها اشتغال است. این پتانسیل‌ها چه هستند؟ به گفته‌ی وی علی‌رغم آلودگی سرچشمه یکی از مهم‌ترین پتانسیل‌های منطقه تولید محصولات ارگانیک مثل عرقیجات است. همین الان نسترن پاریز خیلی معروف است و عرق نسترن، بیدمشک و گلاب می‌تواند اشتغال‌زایی قابل توجهی داشته باشد. محصولاتی مثل زرشک و زعفران هم در منطقه قابل پرورش است. سردرختی‌های این منطقه شهرت دارند و بهترین محصولات در این منطقه تولید می‌شده و هنوز هم تولید می‌شود و اگر برنامه حمایتی باشد بهتر هم می‌شود. باید روی این موضوع سرمایه‌گذاری شود. نکته مهم این است که ما در منطقه پاریز آب داریم. قنات و چشمه‌سارهای مهمی داریم و قبلا آب مدیریت می‌شده و از زمانی که کارخانه سرچشمه رونق گرفته این موضوع برایشان کم‌اهمیت شده است.
وی ادامه داد بحث دوم گردشگری است. هم گردشگری طبیعی و هم گردشگری تاریخی. به گردشگری تاریخی اصلا توجه نشده و ماحصل کار در پنجاه سال اخیر این شده که خیلی از آثار تاریخی از بین برود. اما هنوز بخشی مانده و باید حفظ شود. اگر الان اراده باشد می‌توان خیلی چیزها را برگرداند. بحث دیگر گردشگری طبیعی است. در شهرستان تنها جایی که امکانات زیرساختی خوبی برای گردشگری وجود دارد پاریز است. این که کوهستانی باشد و آب و هوای خوب و مجموع شرایط فراهم باشد. همین مختصر سرمایه‌گذاری‌هایی که در این رابطه شده جواب گرفته‌اند و نشان می‌دهد چقدر ظرفیت دارد.
ما نمی‌گوییم صنعت نباشد اما همه صنعت این صنعت آلاینده نیست. مسئولان پاریز باید روی این مسایل کار کنند و اگر می‌خواهند کارخانه بزنند به این موارد لطمه‌ای وارد نکنند. تولید صنعت گلخانه‌ای می‌تواند اشتغال‌زایی بکند. حفاظت و تکثیر و پرورش حیات وحش یک پتانسیل برای منطقه است. این نوع صنایع می‌تواند پتانسیل‌های منطقه را به خطر بیاندازد.
اما علی‌اکبر رسولیان رییس اداره حفاظت محیط زیست در این‌باره می‌گوید: با توجه به شکایت‌هایی که به محیط زیست رسیده در تاریخ 30/10/98 بازدیدی از این کارخانه به‌عمل آمد و پس از بررسی‌های لازم منعکس می‌شود. وی در پاسخ به این سوال که آیا این کارخانه مجوز محیط زیست دارد یا نه گفت؟ هنوز مستنداتی در خصوص داشتن مجوز محیط زیست ارایه ندادند.
یک آقایی چرت‌وپرت می‌گوید
اسماعیل صفورایی شهردار پاریز از پاسخ دادن به سؤال‌های پاسارگاد طفره رفت و گوشی را قطع کرد. وی در پاسخ به این سوال که آیا کارخانه مجوز محیط زیست دارد؟ گفت: همه چیز دارد. او در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود این کارخانه آلایندگی دارد تحقیقی انجام شده است؟ گفت: یک چرت‌و‌پرت‌هایی یک آقایی می‌گوید، اصلا چنین چیزهایی نیست. این یک کار عام‌المنفعه و مال شهرداری و دهیاری‌های بخش است. سروصدایی که می‌دهند یک نفر است نه مردم. نمی‌دانم چه کسی به شما گفته این مردمی نیست. وقتی به شهردار پاریز گفتم من رفتم و از کارخانه بازدید کردم، گفت: من جلسه دارم خداحافظ و گوشی را قطع کرد.